کد مطلب:314362 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:219
عباس محله ی کهواز
در شرق شوشتر و پشت درمانگاه شیر و خورشید سرخ واقع است و تا خیابان فرح هفتاد متر فاصله دارد و شامل یك حیاط بزرگ به ابعاد 5 ضربدر 11 متر است و جلو ساختمان كه مركب از ایوان است 5 / 17 متر طول دارد.
در ورودی آن نسبتا بزرگ و از كاشی های نامرغوب سیاه و سفید ساخته شده و جمله ی یا ابوالفضل العباس و یا من أجود كل جواد و تاریخ 1377 با كاشی نوشته شده و معلوم می شود كه درگاه آن را تازه ساخته اند. سمت چپ ساختمان در ورودی كوچكی است كه بالای آن سنگ تراشیده كه به دوازده قسمت تقسیم شده وجود دارد. در قسمت بالای آن در سنگی به ابعاد 32 / 1 ضربدر 15 / 1 متر نصب شده كه این اشعار:
[ صفحه 233]
چون خواجه محمد ز ره صدق و صواب
می داشت همیشه دم به دم كار... [1] .
آباد نمود بهتر از روز نخست
چون مسجد عباس علی دید به خواب
تاریخ بنایش ز خرد جستم گفت
از مسجد عباس علی روی متاب
با خط نسخ روی سنگ خارا منقور شده است و اتاق عقب ساختمان كه جزء ساختمان است مسجد عباس محسوب می شود. بالای ایوان ورودی به كتیبه ی كاشی جدید كار اصفهان و به خط نستعلیق این اشعار در دو سطر نوشته شده است:
سطر اول
خوشا به فضل و كمال و فتوتت عباس
خوشا به غیرت و عزم و مروتت عباس
وفا نكرد به عالم برادری چون تو
خوشا به عهد و وفا و اخوتت عباس
چو آمد به میدان یل با شكوه
خروشید دریا بلرزید كوه
كشید او چو شمشیر آتش فشان
زاعدا برانداخت نام و نشان
به هر حمله در جنگ پرداختی
سر از تن تن از سر بینداختی
سطر دوم
بر آن فرقه نگذاشت راه گذر
به جز راه میشوم دار السقر
ز تیرش دل خصم را دوختی
در آتش دل خارجی سوختی
شد از ضرب دستش بداندیش پی
گریزان چو مور و ملخ پیش وی
فلك در تماشای آن پایگل
ملایك ثنا خوانش از جان و دل
كه این شیر از بیشه ی حیدر است
كه تاج شجاعت ورا بر سر است
در آن لجه از جوشش آن نهنگ
قضا كوفت كوش و فلك طبل جنگ
و در زیر این اشعار سمت راست و چپ ایوان سوره ی توحید به خط نسخ نوشته شده است و در قسمت ایوان با كاشی نامرغوب (زرد و مشكی) سمت راست زیر
[ صفحه 234]
كتیبه نوشته شده: «یا قمر بنی هاشم»، سمت چپ: «ابوالفضل العباس».
ایوان دارای نقش آجری است كه حاشیه ای از كاشی آبی باز در آن به كار رفته است. ساختمان شامل دو اتاق است كه اولی پشت ایوان است و در میان آن درست در وسط اتاق گنبد وجود دارد، اصل آن كاشی سیاه و سفید مشكی نامرغوب است كه دور آن را ضریح فلزی به شكل مخروطی پوشانیده اند و ارتفاع آن حدود دو متر می شود؛ اتاق از پایین چهارگوش و از بالا یك گنبدی بزرگ است. سمت راست اتاق مذكور در قسمت شمال اتاق دیگری وجود دارد كه از پایین مربع و دارای دهلیزهای متعدد و راه های پیچ در پیچ به سایر اتاق و راه روها است و ابعاد آن 8 ضربدر 8 است كه چهار دهلیز گچی در اطراف آن است و بالای آن گنبدی بزرگ است و این اتاق از سایر قسمت های ساختمان قدیمی تر و به احتمال قوی مربوط به دوره ی صفویه است.
شاید «عباس» خانقاهی بوده و در روز هشتم محرم تمام مردم شوشتر به آن جا می روند و عزاداری می كنند. ابعاد اتاقی كه گنبدی در میان آن ساخته اند 65 / 5 ضربدر 65 / 5 متر است. بلندی دیوارهای خارجی بنا قریب هشت متر و ابعاد كتیبه ی بالای ایوان ورودی 11 ضربدر 5 / 1 متر است.
در ورودی آن نسبتا بزرگ و از كاشی های نامرغوب سیاه و سفید ساخته شده و جمله ی یا ابوالفضل العباس و یا من أجود كل جواد و تاریخ 1377 با كاشی نوشته شده و معلوم می شود كه درگاه آن را تازه ساخته اند. سمت چپ ساختمان در ورودی كوچكی است كه بالای آن سنگ تراشیده كه به دوازده قسمت تقسیم شده وجود دارد. در قسمت بالای آن در سنگی به ابعاد 32 / 1 ضربدر 15 / 1 متر نصب شده كه این اشعار:
[ صفحه 233]
چون خواجه محمد ز ره صدق و صواب
می داشت همیشه دم به دم كار... [1] .
آباد نمود بهتر از روز نخست
چون مسجد عباس علی دید به خواب
تاریخ بنایش ز خرد جستم گفت
از مسجد عباس علی روی متاب
با خط نسخ روی سنگ خارا منقور شده است و اتاق عقب ساختمان كه جزء ساختمان است مسجد عباس محسوب می شود. بالای ایوان ورودی به كتیبه ی كاشی جدید كار اصفهان و به خط نستعلیق این اشعار در دو سطر نوشته شده است:
سطر اول
خوشا به فضل و كمال و فتوتت عباس
خوشا به غیرت و عزم و مروتت عباس
وفا نكرد به عالم برادری چون تو
خوشا به عهد و وفا و اخوتت عباس
چو آمد به میدان یل با شكوه
خروشید دریا بلرزید كوه
كشید او چو شمشیر آتش فشان
زاعدا برانداخت نام و نشان
به هر حمله در جنگ پرداختی
سر از تن تن از سر بینداختی
سطر دوم
بر آن فرقه نگذاشت راه گذر
به جز راه میشوم دار السقر
ز تیرش دل خصم را دوختی
در آتش دل خارجی سوختی
شد از ضرب دستش بداندیش پی
گریزان چو مور و ملخ پیش وی
فلك در تماشای آن پایگل
ملایك ثنا خوانش از جان و دل
كه این شیر از بیشه ی حیدر است
كه تاج شجاعت ورا بر سر است
در آن لجه از جوشش آن نهنگ
قضا كوفت كوش و فلك طبل جنگ
و در زیر این اشعار سمت راست و چپ ایوان سوره ی توحید به خط نسخ نوشته شده است و در قسمت ایوان با كاشی نامرغوب (زرد و مشكی) سمت راست زیر
[ صفحه 234]
كتیبه نوشته شده: «یا قمر بنی هاشم»، سمت چپ: «ابوالفضل العباس».
ایوان دارای نقش آجری است كه حاشیه ای از كاشی آبی باز در آن به كار رفته است. ساختمان شامل دو اتاق است كه اولی پشت ایوان است و در میان آن درست در وسط اتاق گنبد وجود دارد، اصل آن كاشی سیاه و سفید مشكی نامرغوب است كه دور آن را ضریح فلزی به شكل مخروطی پوشانیده اند و ارتفاع آن حدود دو متر می شود؛ اتاق از پایین چهارگوش و از بالا یك گنبدی بزرگ است. سمت راست اتاق مذكور در قسمت شمال اتاق دیگری وجود دارد كه از پایین مربع و دارای دهلیزهای متعدد و راه های پیچ در پیچ به سایر اتاق و راه روها است و ابعاد آن 8 ضربدر 8 است كه چهار دهلیز گچی در اطراف آن است و بالای آن گنبدی بزرگ است و این اتاق از سایر قسمت های ساختمان قدیمی تر و به احتمال قوی مربوط به دوره ی صفویه است.
شاید «عباس» خانقاهی بوده و در روز هشتم محرم تمام مردم شوشتر به آن جا می روند و عزاداری می كنند. ابعاد اتاقی كه گنبدی در میان آن ساخته اند 65 / 5 ضربدر 65 / 5 متر است. بلندی دیوارهای خارجی بنا قریب هشت متر و ابعاد كتیبه ی بالای ایوان ورودی 11 ضربدر 5 / 1 متر است.
[1] اين قسمت فرو ريخته شده است و گويا كلمه ي صواب بوده است.